ARKADAŞLAR DA OLMASA(*)

Düşünsenize, bir zamanlar kahkahalarınızla çınlayan, sıcağıyla sizi sarıp sarmalayan yuvanızdan son paket de çıkıyor. Yaşanmışlıklarla dolu evinizden geriye kocaman bir boşluk kalıyor. Taşımaya değer bulmadığınız eşyalarınıza bakıyorsunuz. Belki eve ilk geldiği günü hatırlıyorsunuz. İçinizi derin bir sızı kaplıyor. Yerde uçuşan toz öbeklerinin içinde bir şey parlıyor. Küçük, değersiz bir cam bilye. Onu bırakırsanız bütün hatıralarınız silinecek sanki. Eğilip alıyorsunuz. Avuçlarınızın içinde sıkıca tutuyorsunuz. Kulağınıza “Korkma,” diyor “ben dünyanın her yerinde tanımaya değer insanlar bulunduğunu düşünüyorum.”* Heyecan, merak, belirsizlik birbirine karışıyor. “Geçmişi unut. Günü yakala!” sloganına inat anılarınıza sığınıyorsunuz. Biliyorsunuz ki, anısı olan kişi, şu ânın kırılganlığında hayatta kalmayı başarır. Olmayan ise hiçbir yerde yaşayamaz.**

Kapıyı ardımızdan son kez çekip çıkmak zor gelir hepimize. Ancak çocuklar için yer değiştirmek, alışkanlıklarından vazgeçmek, hayatının çok iyi bildiği, güvenli tarafından uzaklaşmak daha da zordur. Lucia Tumiati, Görünmez Arkadaşım adlı kitabında büyüme yaşlarında karşı karşıya kalınan büyük değişiklikleri ve bunun yarattığı korkuyu eğlenceli bir dille anlatıyor. Kitabın kahramanı Gianni, babasının iş değişikliği nedeniyle başka bir şehre taşınmak zorundadır. Bu durumdan hiç de hoşnut değildir. Neyse ki tüm zor anlarında ortaya çıkan ona çözümler sunan, güldüren görünmez arkadaşı Pak, bu yolculukta da yanındadır. Hikâye, kısa bir zaman dilimi içinde yaşanır ve biter. Ancak yazar, Gianni'nin gördüğü rüyalar aracılığıyla geçmişteki önemli anları bize gösterir. Gianni, yolculuk boyunca sık sık rüyalara, anılara sığınır. Yolculuk bitip yeni evlerine vardıklarında kendisini gelecekteki arkadaşlarının arasında bulan Gianni, Pak'ın elini şimdilik bırakır.

İtalyan edebiyatının önemli temsilcilerinden biri olan Tumiati'nin, yapıtlarında özgürlük, “öteki” olmak gibi temaları ele almasının sebebi, yazarın yaşam hikâyesinde gizlidir. Küçük yaşlarda anne ve babası boşanır. Lucia annesi ile erkek kardeşi Andrea ise babasıyla kalır. Henüz 13 yaşında iken ırkçı yasaların sonuçlarını öğrenir. Yahudi olan annesi Maria Luzzatto ile uzun süre saklanır. Annesi ve Andrea ile birlikte direniş mücadelesine katılır. Hekim ve yazar babası Corrado Tumiati, özgürlük mücadelesine katılmaz. Bu, boşanmanın ardından aldığı ikinci büyük darbedir. Annesi ölünce babasının yanına Floransa'ya döner. Edebiyat eğitimi alır. Çocuklar ve gençler için yazmaya başlar. Nedenini şu sözlerle açıklar. “Yazar ne bir öğretmen, ne bir akraba ne de başından geçenleri anlatan biridir. Yazar bir arkadaş, size kimsenin söylemediği, anlatmadığı şeyleri dile getiren çok özel ve biraz da gizemli bir arkadaştır. Uzlaşmanın ve adaletin olduğu bir dünyada, daha iyi koşullarda büyümeniz içindir yazdıkları.” Hikâyelerin gücü, tek başına dünyayı değiştirmeye yetmez belki. Ama tek tek insanları değiştirmeye yetebilir ve edebiyatçıların düşledikleri dünyaya günbegün yaklaşırız.

Görünmez Arkadaşım

Yazan Lucia Tumiati

Resimleyen Simone Massoni

Çeviren Filiz Özdem

YKY

* Görünmez Arkadaşım YKY 1. Baskı s. 37

**Patricia Guzman'ın Işığa Özlem adlı belgeselinden alınmıştır.


(*) Bu yazı 30 Mayıs 2014 tarihinde Birgün Kitap Ekinde yayımlandı.
http://birgunkitap.blogspot.com.tr/2014/08/arkadaslar-da-olmasa-tugba-gurbuz.html