Yazarların yazma alışkanlıkları, okurun ilgisini çeken bir konu.
Sevdiğim, sevmediğim, okuduğum, okumadığım tüm yazarların söyleşilerinde
yazım, üretim aşamasına dair söylediklerini iştahla, ilgiyle okuyorum.
Kurmacabiyografiler, web günlüğüm olduğuna göre, yeri geldikçe buraya da
not düşebilirim. İşte dokuzuncusu: Kazuo İshiguro
Lorna ve ben bir plan tasarladık. Nasıl olduysa adına
“Çarpışma” dediğimiz bu planda, ben, dört haftalık bir zaman dilimi için
ajandamı acımasızca boşaltacak ve uzaklaşacaktım. ‘Çarpışma’ sırasında
pazartesiden cumartesiye kadar sabah 9’dan akşam 10 buçuğa kadar
çalışacaktım. Öğle yemeği için bir, akşam yemeği için ise iki saat ara
verecektim. Bırakın biriyle görüşmeyi, telefonunun yanına bile
gitmeyecek, e-postalara cevap vermeyecektim. Kimse eve gelmeyecekti.
Lorna, dolu takvimine rağmen benim yerime ev işi ve yemek yapacaktı.
Böylelikle sadece nicel olarak daha fazla iş tamamlamış olmayacaktım,
aynı zamanda kurgu dünyamın gerçek hayatımdan daha sahici olacağı bir
ruhsal duruma geçecektim.
O zamanlar 32 yaşındaydım ve ilk defa kendimi
çalışmalara adadığım Londra’nın güneyindeki Sydenham’da bir eve
taşınmıştık (İlk iki romanımı yemek masasında yazmıştım). Aslında
taşındığım yer yarı düşmüş büyük bir dolaba benziyordu; kapısı da yoktu,
fakat kağıtları istediğim gibi etrafa yayabileceğim ve her geçen günün
ardından toplamak zorunda kalmayacağım bir alana sahip olmaktan dolayı
oldukça sevinçliydim.
‘Günden Kalanlar’ı aslında böyle yazdım işte. “Çarpışma”
esnasında, ne yazı stiline aldırdım ne de öğleden sonra yazdıklarımın
sabah oluşturduğum kurguyla çelişmesine takıldım; öylece yazdım.
Öncelik; düşüncelerin yüzeye çıkması ve gelişmesiydi. Berbat cümleler,
korkunç diyaloglar ve hiçbir yere ilerlemeyen sahneler; hepsinin olduğu
gibi kalmalarına izin verdim ve devam ettim.
Kaynak: Nobel ödüllü Kazuo Ishiguro anlattı: Günden Kalanlar'ı 4 haftada nasıl yazdı?
Gazete Karınca
Kazuo Ishiguro'nun Guardian için yazdığı metin Tolga Er tarafından çevrilmiştir. Yazının tamamına Gazete Duvar'dan ulaşabilirsiniz.
Bu yazıyı sessizlik içinde yazdım ancak yayımlamadan hemen önce okumaya eşlik eden bir müzik parçası seçmek geldi içimden. Buyurun:
Bir süredir dilediğim nitelikte ve nicelikte kitap okuyamamaktan ve yazamamaktan şikayetçiyim. Niteliği de niceliği de belirlemek benim elimde, oysa. Ders hazırlamak, tez yazmak ya da herhangi bir sebeple başkalarının belirlediği, dayattığı kitapları okumak gibi bir zorunluluğum yok. Yalnızca kendim için, kendi dilediğim kitabı, dilediğim hızda okuyabilirim. Yerine getirmem gereken tek şart var: kitap taşımak, bitirene kadar aynı kitabı taşımak. Bir maymunun iştahıyla aynı anda pek çok kitaba saldırmak işime yaramıyor. Hissettiğim, baskı ve sıkışıklık oluyor. Bunun sebebi bir an evvel, olabildiğince kitap bitirme isteğinden ziyade odaklanamamak. Zamanı iyi kullanamıyorum. İnternette, sosyal medyada, e-postada fazlaca vakit geçiriyorum. Sık sık aklım çeliniyor. Hemen şimdi okunacak yeni kitap listeleri oluşuyor zihnimde, onları temin etmeye çalışıyorum. Kitap istifliyorum. Alma ve okuma dengesi bozuluyor. Odaklanma problemi yaşıyorum. Zamanımı boşa harcıyor olduğumu hissetmek bana hiç de iyi gelmiyor. Bir tür suçluluk, kendime yönelen öfke, kızgınlık... Merak, yeni heyecan dalgaları, bitirilmemiş planlar, projeler... Bu döngüyü kırmaya kararlıyım.
Bunun için bazı adımlar da attım. İşte reçetem:
Gönüllü sadelik:
Çocukları oyun oynarken gözlemlediyseniz bilirsiniz. Sanılanın aksine oyuncağa, etkinliğe boğulduklarında ne yapacaklarını, hangisine saldıracaklarını bilemezler. Ne yapsalar akılları, gözleri diğerinde kalır. Seçeneklerin çokluğu, oyundan aldıkları zevki azaltır. Bir çeşit tükenme, zehirlenme hâli... Aynı çocuk, hele de süre baskısı yoksa doğaya çıktığında bulduğu bir kozalak ve dal parçasıyla saatlerce oyun kurabilir. Çok malzemeyle odağı dağılır, az malzeme ise yaratıcılığı artırır. Bizim okurluk hâllerimiz de buna benziyor. Bir süre yeni kitap almayacağım. Kütüphane ve değiştokuş seçeneklerine ilaveten elimde kışı çıkarmama yetecek kadar okunmamış kitap var.
Okuma kulüpleri:
Okuma kulüpleri güzeldir. Tek sıkıntısı sürekliliğini sağlamak zordur, kişilerin farklı beğenileri vardır, ortak kitap seçmek sıkıntı olabilir. Hoşunuza gitmeyen bir kitabı arkadaşlarınızın emeğine saygısızlık etmemek, onların motivasyonunu bozmamak için okumaya çalışmak can sıkıcı olabilir. Geniş katılımlı okuma kulüpleri yerine iki üç kişi, ortak belirlediği bir kitabı eşzamanlı okuyabilir, hakkında konuşabilir. Okurların aynı şehirde, hatta aynı ülkede yaşamaları bile şart değildir.
Ben de kendime bir okuma kulübü arkadaşı seçtim. Konserve Ruhlar bloğunun sahibesiyle eşzamanlı olarak Damızlık Kızın Öyküsü'nü okuyor ve kitap hakkında yazışıyoruz. Henüz devam etmekte olan süreç belki birer blog yazısına da döner. Kim bilir.
Zamanı doğru yönetmek:
Vaktimi çar çur etmemek, dijital tuzakların içine düşmemek için kitap okurken modemi, bilgisayarı kapatıyor, laptopu yakınımdan uzaklaştırıyorum. İki gün önce Facebook hesabımı da dondurdum. Bu seferki mola birkaç haftadan uzun sürecek. Umudum var.
Harekete geçmek:
Yürümenin Felsefesi kitabının arka kapağında dediği gibi "Yürümek iki mesafe arasında gidip gelmek değil yaratıcı bir eylemdir. Hem kendi yalnızlığımıza çekildiğimiz hem de toplum olarak bizi dönüştürecek bir ayağa kalkıştır. İki büklüm vücudun karşısında dikilmeye çalışan, attığı her adımda yeryüzünün gerçek bir parçası olduğunu fark eden Homo Viator'un eylemidir. Çünkü Yürüyen İnsan kendi üzerine çöken kaygı, haset ve korku yumaklarını çözer, varlığını yeryüzünün ebediyen yeni olan kalbine düğümler. Yürüyoruz işte, bu düğümü atmak için."
Alıntı yukarıda. Harekete geçelim, yürüyelim, koşalım, dans edelim. Böylece kaygılarımızı, korkularımızı çözebilir, dünyayla bağımızı güçlendirebiliriz. Daha fit ve mutlu olmak, heybemizi yeni yazma fikirleriyle doldurmak da cabası.
Ya sonra?
Sonrasını bilmiyorum. Elimden geldiğince odağımı dağıtmamaya, bu düzen dahilinde devam etmeye niyetliyim. Bununla beraber tüm kurallar gibi bu kuralın da ihlal edilebileceğini biliyorum. Bunu bilmek de beni rahatlatıyor. Çünkü okumanın ve yazmanın bir sporcu disiplini ya da zorunluluğuyla değil zevk alarak yapılması gerektiğini düşünüyorum. Bu plan da günlük hayatın akışı içinde zamanımı daha iyi ve verimli organize etme isteğinden başka bir şey değil.
Mesleğimin bedenime verdiği zararlar var. Duruş bozuklukları neticesinde zaman zaman bel, omuz, boyun, sırt, bacak (saymadığım ekstremite kalmamış) ağrıları çekiyorum. Fazla kilo ve hareketsiz yaşam tarzı işimi kolaylaştırmıyor. 2015 yılının bahar ayında pilatesle başladığım hareketi arttırma plan ve projesi, geçen sonbahar beden farkındalığı atölyesine evrildi. Bir yıl boyunca bedenimizle çalıştık. Benim için ilginç ve kazanımları olan, uzun soluklu bir deneyimdi. 8 ay boyunca aynı grupla yol aldık. Bedenimizi dinledik.
Ağrı, onun gerildiği, zorlandığı, aynı pozisyonda uzun süre kaldığı durumlarda başlıyordu. Şimdi hasta başında çalışırken ağrının yerleşmesine izin vermeden zorlanmayı hissettiğimde pozisyon değiştiriyor, gerilen kasımı gevşetiyor, ağırlığı transfer ediyorum. Bu önemli bir kazanım ancak fazlası da var.
Beden farkındalığı atölyesinde yaptıklarımızı tarif etmekte her zaman zorlandım. "Eveet bu dizlerim, bu bacaklarım, bu da kollarım, hah tamam burdalar, tam olmaları gerektiği yerde" gibi dalga geçmeye açık bir başlık. Hem tam da dalga geçildiği gibi hem de çok daha fazlası. Dilim döndüğünce anlatayım.
Benim için beden farkındalığı yeri geldiğinde kelimeleri unutup alışık olduğumuz şekilde iletişim kurmaktan vazgeçebilmek, önyargılarımı, korkularımı bir kenara koyup yeni bir iletişim dili kurmak, yalnızca dile ve kelimelerin anlamlarına yüklenmeden, kendimi görmek, duymak, aynı zamanda diğerlerini de görmek ve duymak demek. Benim için beden farkındalığı kendimi ve diğerlerini görüp işitirken mekânı unutmadan, onu da hissetmek, bize sunduklarını sonuna kadar kullanmaya çalışmak demek. Benim için beden farkındalığı susarak anlaşmak demek. Benim için beden farkındalığı evi paylaştığım minik insan dışında birileriyle konuşmak, paylaşmak, kendi sesim dışında sesler duymak demek. Benim için beden farkındalığı koyduğum sınırları ihlal etmek, hatta bütünüyle yıkmak demek. Benim için beden farkındalığı kendini gerçekleştiren kehanetler, çemberin büyüsü ve istemek demek. Ah bir kez isteyince insan, cânı gönülden isteyince, hele de niyet tohumlarını çembere ekmişse, eşzamanlılık bir fizik formülü gibi işliyor ve kendinden yeni bir ben, dilediğin gibi bir ben çıkarıyorsun. Korkular, tıkanıklıklar bir bir gidiyor, güven inşa ediliyor, dostluklar derinleşiyor, perçinleşiyor. Hâl böyle olunca yaz tatiline giren atölyenin yeniden başlaması dört gözle bekleniyor.
Bir süredir Esra'dan gelecek "Hadi" işaretini bekliyorduk. Zaman ve içerik konusunda bir müddet whattsappta yazıştık ve dün akşam biraz daha kalabalık yeniden başladık. Bir ay süreyle çalışacak ve öncelikle bedenimizden gelecek geribildirimleri paylaşacaktık. Böylece Esra atölye müfredatını belirleyecek, gerekirse büyük gruptan iki ayrı atölye çıkaracaktı. Yazışmalarda kullandığı teknik kelimesinden uyanmalıydım! İçimde daha fazla hareket etme isteği duyan Tuğba işitmemi engelledi. Ve dün kendimi Çağdaş Dans Teknikleri atölyesinde buldum. İyi de çağdaş dansın benimle ne ilgisi var?
Esra, çağdaş dans adımlarının bütününü bir bebeğin
doğumundan yürümesine kadar geçen sürede doğal olarak yaptığı,
bedenin hafızasında yerleşik hareketler olarak tanımlıyor. Atölyede yaptığımızın hatırlamaktan ibaret olduğunu söyleyerek üzerimizdeki baskıyı azaltmaya çalışıyor. Onun iyimserliği karşısında gözlerimi kapıyorum. Müziği dinliyor ve dönüyorum, ters x, düz x, hepimiz birer Maksimum Adam'ız.
Bedenim bu yeni sürece nasıl uyum sağlayacak, zevk
alacak mı bilmiyorum ancak zihnimin atölyeye şimdiden adapte olduğunu,
elinden gelenin en iyisini yaptığını, sıvışmayı düşünmediğini
söyleyebilirim. Ne de olsa bizden aşağıdaki gibi bir yıl sonu performansı bekleyen ebeveynlerimiz yok. :)
Ekoloji temalı festivallerde gösterilen belgesellerin ortak özellikleri vardır. Dünyanın her köşesinde bizimle benzer sorunlar yaşayan insanların gerçek hayat hikâyelerini, mücadelelerini, dayanışmalarını, değişime olan inançlarını, umutlarını taşır ekrana, iyimserlik bulaştırır. Küçük salonları dolduran bir avuç insan, sen, ben, bizim oğlan aynı yerlerde gülümser, hüzünleniriz. Film aralarında, yemeklerde arkadaşlıklar kurulur, sohbetler derinleşir, bilgi ve deneyimler paylaşılır, yeni projelerin tohumları atılır. Amaç biraz da budur. Üreticiyle, tüketiciyi, kaygılı ebeveynle, aktivistleri yan yana getirmek, birlikte harekete geçmek ve aynı amaç doğrultusunda çalışacak toplulukların oluşumunun fitilini ateşlemek...
Düşünüyorum da, en son 2015'in güzünde solumuşum bu havayı. Oysa umuda her daim ihtiyacımız var. O zaman istikamet Bozcaada.
Bozcaada 2014 yılından beri Uluslararası Ekolojik Belgesel Film Festivali'ne (BİFED) ev sahipliği yapıyor. Nihâyet bu yıl, son gün de olsa, gitmeye, festivalin havasını koklamaya karar veriyoruz. Çarşamba günü başlayan festival, izleyicilerini dört gün boyunca iki ayrı salonda (Salhane ve Halk Eğitim Merkezi) toplam 29 belgeselle buluşturuyor ancak pazar günü bize düşen ödüllü filmlerin yeniden gösterimi. Saat 11'de adada olmayı planladığımızdan tercihimizi Salhane'deki 13.00 gösteriminden yana kullanıyoruz. Hangi filme gireceğimizi dahi bilmeden deniz otobüsündeki yerimizi alıyoruz. Bir saatlik yol oyunla bir çırpıda bitiyor. Dönüş biletlerimizi de alınca adanın merkezine yürüyoruz. Deniz kendi deyimiyle "dünyanın en güzel parkı"nda oynayacak ama önce Çiçek Pastanesi'ne uğranıyor. 1,5 saat önce kahvaltı masasından kalkan biz değiliz sanki. Elimizde kurabiye poşeti parka bakan çay bahçesine doğru giderken kendimi tutamıyorum, alçak bir duvarın üzerinden yaprak öbeğinin içine atlıyorum, Deniz de ardımdan. Kurabiye, çay, oyun faslını takiben festival kitapçığını almak üzere Dantela Cafe'ye gidiyoruz. Oradan çıkınca öğle güneşi gözümü alıyor. Gözlük kılıfımın içi boş. Filmi geriye sarıyorum. Çanakkale'de iskelede taktığımdan eminim, gerisi flu. Adada dolandığımız yerlerden tekrar geçiyor, uğradığımız, oturduğumuz yerlere soruyoruz. Nafile. Gözlerimi kısa kısa Salhane'ye gidiyorum. Filmin başlamasına daha vakit var. Koltuklardan birine hamile bir kedi yayılmış. Deniz de onun kadar sakin kalabilir mi acaba içeride? Emin değiliz ancak şansımızı denemeye karar veriyoruz.
İzleyeceğimiz film Thank You For The Rain (Yağmur İçin Teşekkürler)
Kenya, Danimarka, Norveç ortak yapımı belgesel Kenyalı çiftçi Kisilu Musya'nın hayatından kesitler sunuyor.
Kisulu Kenyalı bir çiftçi. Birkaç keçi ve arazi dışında sahip olduğu bir şey yok. Doğanın içinde, doğayla uyumlu her birey gibi yaşıyor. Bulutlara bakıyor, kuşlara, yağmurun, kuraklığın kokusunu duyuyor, değişimleri izliyor, doğanın bereketinden yararlanmak ve yaklaşmakta olan tehlikelerden korunmak için. Ancak doğa alışıldık izlerini sunmuyor ona, değişiyor, şaşırtıyor. Kuraklık uzuyor, mevsim normallerini aşıyor.
Kisulu bir ziraat mühendisi aynı zamanda. Bu değişimin iklim değişikliğinin bir sonucu olduğunun, dünyanın farklı yerlerinde farklı sonuçlar doğurduğunun farkında. Yağmuru çekmek için ağaçlandırma çalışmalarına ağırlık vermek gerektiğini savunuyor. Oysa çiftçiler daha hızlı, gündelik sorunlar peşinde. Karınlarını doyurmak, çocuklarının okul taksidini ödemek, fırtınada zarar gören evlerini tamir etmek... Kisulu yılmıyor. Bıkmadan, usanmadan civardaki köylülere ulaşmaya, fidan dikme çağrısını yinelemeye devam ediyor. Bu toplantılardan birinde Norveçli yönetmen Julia Dahr'ın dikkatini çekiyor. Julia, bir ay boyunca filme almak için izin istiyor. Kisulu'nın tek şartı vardır: kameranın arkasına da geçmek. Çekimler başlıyor. Kisula, Julia ülkesine döndükten sonra kamerasını bir günlük gibi kullanmaya devam ediyor. Kuraklık, yoksulluk, yoksunluk, topluluk kurma çabaları, sel, iş bulma zorunluluğu, Kisula'nın Norveç'e ve Paris İklim Zirvesi'ne yolculuğu, hepsi kayda alınıyor. Yağmur İçin Teşekkürler Kisula özelinde Kenya'da sahip oldukları bir toprak parçası dışında hiçbir şeyleri olmayan, küresel iklim değişikliğinden en çok etkilenen yoksul çiftçilerin hayatını olanca çıplaklığıyla gözler önüne seriyor. Ve tüm izleyicileri yaşam tarzlarını değiştirme, çevre hareketini destekleme, değişimi yaratmanın parçası olma konularında ahlaki bir seçim yapmaya, doğru yerde durmaya davet ediyor.
Yağmur İçin Teşekkürler'i sevdim, çünkü:
Bana zorluklar karşısında devam etme azmi, umudu verdi.
Doğanın bana sunduğu nimetler için çok daha fazla şükretmem gerektiğini hatırlattı.
Tüketim alışkanlıklarımı yeniden sorgulamama vesile oldu. Daha da sadeleşmek mümkün.
Tüm hayvanların, böceklerin aynı amaç için, birlikte çalıştığı zaman başardığını hatırlattı.
Bana bir topluluğun parçası olmasının verdiği güven ve umut duygusunu anımsattı.
Filmin ardından üreticileri ve tüketicileri biraraya getirmeyi amaçlayan bir sohbete dahil olma imkânı buldum.
Güneşli havanın, yavaşlığın tadını çıkardım.
Gözlüğümü kaybedip yeniden bulmanın sevincine vardım.
Bir süredir sol elimin işaret parmağı ağrıyor. Aeratör tutarken sorun yok ama ne zaman elime bir kalem alsam kendini belli ediyor. Reçete yazdığım ya da protokol defterine hasta bilgilerini kaydettiğim zamanlarda inceden ağrıdığını hissediyorum ama sebebini de bulamıyorum. Kalemi bırakıp masaj yapıyorum. Günün yoğunluğu içinde unutuyorum.
Dün aljinat karıştırırken parmağımın yeniden sızladığını duydum ve elime baktım. Bol kaşığını tüm avcumla kavramak yerine işaret parmağımı kaşığın ucuna doğru uzattığımı, parmağımın aşırı gerilmesine sebep olduğumu fark ettim. Diş hekimliği sayısız tekrarlayan hareketten oluşuyor. El bileğimiz, parmaklarımız sayısız kereler dönüyor, itiyor, çekiyor. Günün önemli bölümünü öne eğik bir postürle geçiriyoruz. Diş hekimlerinin büyük çoğunluğunun bel ve boyun ağrıları çekmesi, fıtık olmaları şaşırtıcı değil. Tüm bu risk faktörleri yetmezmiş gibi, bizzat kendim, hiç de gereği olmadığı halde kötü bir duruşla parmağımın ağrımasına yol açmıştım.
Farkında olmak her türlü sorunun çözümünde ilk adım. İki gündür aljinat karıştırırken bol kaşığını avucumun içiyle kavrıyorum. Ve ağrı neredeyse tamamen kayboldu. Ağrıyı önlemenin yolunu fark etmek bana katıldığım bir eğitimi hatırlattı.
Dört beş yıl önce dental lazerlerin kullanımıyla ilgili bir eğitime katılmıştım. RWTH Aachen Üniversitesi işbirliğiyle İstanbul'da düzenlenen eğitimin dili İngilizceydi ve içeriğin tamamı Aachen Dental Laser Center tarafından sağlanıyordu. İki yıla yayılan dört modülde, farklı dalga boylarındaki dental lazerlerin kullanımıyla ilgili pek çok güncel teorik bilgi edindik. Koyun kafaları üzerinde pratik uygulamalar yaptık. Her modülün sonunda bir sınava girdik. Tüm modüllerin ardından kendi vakalarımızı sunarak sertifikalarımızı aldık. Bu eğitimin, lisans eğitimimden önemli bir farkı vardı. Gerçekten dersi derste, tüm yönleriyle kavramıştım.
Sebep sonuç ilişkisini kurmanızı sağlayan, işinde uzman, hitabet sanatını iyi bilen bir eğitmenle dersi derste öğrenmek mümkün. Alman profesörde tüm bunlar fazlasıyla vardı. Profesyonel diş hekimlerine yönelik eğitimin katılımcılarının yaş ortalaması 35'in üzeriydi. Hepimiz uzun zamandır muayenehanecilik yapıyorduk. İçimizde diş hekimliği fakültelerinde çalışan akademisyenler dahi vardı ancak profesör Gutknecht'in anlatım tarzı hiç değişmiyordu. Her bir yeni bilgiyi ilk kez karşılaşıyormuşuz gibi, tabiri caizse Bilal'e anlatır gibi anlatıyordu. Dental lazerin kullanımını anlattığı derse, "Cihazı fişe takın, hasta, hekim ve asistanın koruyucu gözlüğü taktığından emin olun, açma kapama düğmesini açın, her zaman lazerin pedalına kendiniz basın" diyerek başlayabiliyordu örneğin. Çünkü iş güvenliğini önemsiyordu. Hastanın, hekimin ya da asistanın retinasında oluşabilecek hasarı, asistanımıza kısacık bir an emanet ettiğimiz pedal, istemimiz dışında çalışırsa ya da dur dediğimizde çalışmaya devam ederse yumuşak ya da sert dokuda oluşabilecek zararı, her daim aklımızda tutmanızı istiyordu. İşte bu yüzden "hiçbir diş hekimi bunu yapmaz zaten" demeden sabırla, tane tane anlatıyordu. Bu, biraz da kültürel bir farktı. Bazı kültürlerde kervan yolda düzülmüyor, başarısızlık da planlanıyordu. Bizse ulaşmamız gereken sonuç hakkında bilgilenmeye devam ediyorduk. Bu esnada kendimizi nasıl koruyabileceğimize değinen yoktu. Bu yüzden preklinikte elektrik akımına kapılan arkadaşım da oldu, tendonunu kesen de. Almanya'da diş hekimliği eğitimi alsaydım, elimize ilk kez kesici ve delici aletler alıp birtakım modeller üzerinde çalıştığımız preklinik yıllarından itibaren kendimizi koruma yolları, ergonomik bir çalışma alanının nasıl sağlanacağı, kas iskelet sistemini zorlamadan nasıl çalışılacağı vb konuların müfredatın önemli bir parçası olacağına eminim. Çünkü ergonomi önemlidir, hem muayenehanede hem yaşamın içinde.
Artık kırklı yaşların başındayım. Geçen yıllar içinde istemediğim pek çok duruma maruz kaldım. Bazılarında süreci hiç de iyi yönetemediğimi düşünüyorum, özellikle ikili ilişkiler söz konusu olduğunda. Çünkü daimi güvence, daimi mutluluk, daimi refah arıyordum. Bunların azaldığı her duruma şiddetle karşı koydum. Oysa değişime karşı koymak hiç de ergonomik değil. Hayatın, enerjinin, gücün, besinin, fırsatların iniş ve çıkışları var. Değişime ve belirsizliğe karşı koymak yerine, durumu kabul etmek ve bu döngüyü yaşamaya izin vermek bazı kalp ve beden ağrılarını dindiriyor.
