2 Nisan 2018 Pazartesi

ZAMAN ÜZERİNE



Seneca, Lucilius'unu selamlar,
Evet, öyle yap Lucilius, kendin için kazan kendini. Şimdiye değin senden zorla alınan ya da çalınan, boşa akıp giden zamanına sarıl, iyi kullan onu. Durum, emin ol, sana yazdığım gibi: Kimi zamanımız bizden zorla alınıyor, kimisi sinsice çalınıyor, kimisi de boşa akıp gidiyor. Umursamadığımız için uğradığımız kayıp da, en yüz kızartıcı olanı. Dikkat edersen, hayatımızın en büyük bölümü kötü iş yapmakla, büyük bölümü hiç iş yapmamakla, tüm yaşamımız da yapmamız gerekenden başkasını yapmakla geçiyor. Zamana değer veren, gününün değerini bilen, her gün biraz daha ölmekte olduğunu anlayan bir kimse gösterebilir misin bana? Yanıldığımız bir nokta var: Sanıyoruz ki ölüm önümüzdedir, oysa ölümün büyük bir kısmı şimdiden geçip gitmiştir. Hayatımızın geride kalan kısmını ölüm eline geçirmiş. O halde, bana yazdığın gibi davran Lucilius'um, sarıl bütün saatlerine: Bugüne el koyarsan, daha az bağlı kalacaksın yarına. Böyledir bu iş: Yaşamak ertelendi mi, hızla akar geçer. Her şey yabancıdır bize. Lucilius, bizim olan bir tek şey var: zaman. Doğa, yalnız bunu, bir tek bu kaçıcı ve kaygan şeyi vermiş bize; ama onu da her isteyen alıyor bizden. İnsanlar öylesine akılsız ki, bir kimseden küçücük, değersiz, yerine konabilir bir şey aldılar mı, kendilerinin borçlu sırasına konmasına göz yumuyorlar da, minnettar olunsa bile, karşılığı verilemeyecek tek şeyi, yani zamanı alan insan, hiçbir şekilde borçlu saymıyor kendini. Belki, "Bana böyle öğütler verdiğin halde, kendin nasıl davranıyorsun?" diye soracaksın. Açık yüreklilikle söyleyeyim: Refah içinde, ama dikkatli yaşayan bir insan gibiyim; harcadığımın hesabını iyi tutuyorum. Hiçbir şey yitirmediğimi söyleyemem, ama ne yitirdiğimi, niçin ve nasıl yitirdiğimi söyleyeyim, fakirliğimin nedenlerini bildireyim sana. Ama benim başıma gelen, kendi suçu olmadan yoksulluğa düşen birçoklarının da başına gelmiştir: Herkes affeder ama kimse yardım etmez. Nasıl bir şey dersen; çok az şeyi kalan kimse, bu pek azla yetinirse, bence fakir değildir de ondan. İyisi mi sen de malını kötü gün için sakla, hem de zamanında başla bu işe. Çünkü atalarımızın dediği gibi, "Dibi göründü mü küpün, neye yarar tutumun?" Dipte kalan da hem çok azdır hem de en kötüsüdür. Sağlıcakla kal. 

Ahlak Mektupları
Lucius Annaeus Seneca 
Latince aslından çeviren Türkân Uzel 
Jaguar Kitap 

1 yorum: